Çocuk Diş Hekimliği - Pedodonti
İzmir, Çiğli, Karşıyaka
Çocuk Diş Hekimliği (Pedodonti) Nedir?
Tüm sağlıklı ya da enfekte, dejenere olmuş dişlerin içinde kapalı havza şeklinde dişimizi besleyen kan ve sinir paketinin olduğu ve pulpa odası diye biz diş hekimlerinin adlandırdığı odalar mevcuttur. Dişlerin çürümesi, travma ve benzeri sebeplerden dolayı kişilerin dişlerinde dayanılmayacak ölçüde sıcak ve soğuk hassasiyeti ya da durduk yere ağrılar meydana geliyorsa kanal tedavisi kaçınılmaz hale gelmiş Çocuk diş hekimliği bebeğinizin dünyaya geldiği andan itibaren 14 yaşına kadar olan yaş aralığında diş ve diş çevre dokuları ile ilgilenen diş hekimliğinin bir anabilim dalıdır. Çocuk diş hekimliğinde;
-
Süt ve kalıcı dişlerin çürümesine engel olacak koruyucu işlemler,
-
Süt ve kalıcı dişlerde meydana gelen çürüklerin tedavileri,
-
Çene ve yüz gelişimlerinin takibi,
-
Diş travmalarının tedavisi,
-
Eğer var ise sistemik rahatsızların dişler ile ilişkisinin tespiti,
-
Zihinsel engelli çocukların koruyucu diş tedavileri yapılmaktadır.
Çocuklarda Dişlenme Dönemleri Nasıl Olur?
Bebeklerde ilk dişler 6-8 aylık iken çıkar ve süt dişlerinin sürmesi ortalama 3 yaşını bulur. Süt dişlenme dönemi bittiğinde çocuğunuzun ağzında 20 adet diş olacaktır. Karışık dişlenme dönemi olarak tabir edilen durum ise süt dişlerinin kendi kendine sallanıp düşmesi ile yerine daimi dişlerin gelmesi ile olur. Bu dönem 6 yaşında başlar ve 12 yaşına kadar devam eder. 12 yaş ve sonrasında ağızda hiç süt dişi kalmaz ve 13-14 yaşına geldiğinde toplamda 28 adet diş ağızda çiğneme ve konuşmada rol oynar.Daha fazla bilgi için tıkla!
Biberon Çürükleri
Biberon çürükleri ilk dişini çıkaran bebeklerde ve çocuklarda biberon içerisindeki mamaların ve şekerli gıdaların kullanımına bağlı gelişen çürüklerdir. Biberon nedeniyle dişler şekerli gıdalara daha fazla maruz kalır ve bu durum süt dişlerinin daha hızlı çürümesine sebep olur.
Çocuklar, biberon kullanıyor olsalar bile diş fırçalama alışkanlığı kazandırılması ebeveynlerin vazifesidir. Düzenli diş hekimi ve pedodontist ziyaretleri de olası çürüklerin önlenmesinde koruyucu işlemler yaparak önüne geçer.Daha fazla bilgi için tıkla!
Parmak Emme
Parmak emme alışkanlığı bebeler ve çocuklarda sık rastlanan bir alışkanlıktır. Üst ve alttaki daimi dişler sürene kadar olan dönemde ki parmak emme alışkanlığı çene kemiklerinde ve dişler üzerinde kalıcı bir hasara sebep olmaz. Ancak 6 yaş ve sonrasında devam eden parmak emme alışkanlığı hem çenelerde iskeletsel deformasyonlara sebep olur, hem de dişlerin olması gereken pozisyonlarından daha dışa doğru fırlak olmasına sebep olur. Parmak emme alışkanlığı olan çocukların alışkanlıklarından vazgeçirilmesi için ödül ceza sistemi kullanılabilir. Yine de çocuklar bu alışkanlıktan vazgeçirilemezse bu durumda, muhakkak biz diş hekimimlerinden ve pedodontistlerimizden yardım almaları gerekir.
Çocuklarda ilk diş hekimi ziyareti mümkünse eğer 3 yaşında, 20 adet süt dişi ağızdayken yapılmalıdır ebeveynleri tarafından. Çocuklarda en çok önem verilen işlemler koruyucu diş hekimliği adı verdiğimiz flor uygulamaları ve fissür örtücü işlemlerdir. Yazımızda bahsedeceğimiz bu iki uygulamada dişlerde çürük yokken uygulanan ve diş sert dokusunun daha sağlam olmasını sağlayan işlemlerdir. Süt ve sürekli dişlerde restoratif işlemler ve yer tutucu işlemleri ise daha girişimsel uygulamalardır. Daha fazla bilgi için tıkla!
Flor Uygulamaları
Fluorid ya da flor, diş minelerinin çok daha güçlü olmasını sağlayan periyodik cetvelde de bulunan bir elementtir. Sağlıklı diş minesinin desteklenmesine katkısı çok olan bu element diş yüzeyinde çürük yapıcı bakterilerin diş minesine zarar vermesine engel olur. Flor uygulamaları yüksek çürük oranı bulunan miniklere yapılması kesinlikle fayda sağlar.
Flor ile ilgili geçmiş yıllarda zararlı olduğu yönünde açıklamalar yapılmış olsa bile bunların hiçbiri kanıta dayalı değildir. Bu sebeple gerek FDI(dünya Diş Hekimliği Birliği) , ADA (Amerikan Diş Hekimliği Birliği) ve Türk Diş Hekimliği Birliği yüzeyel flor uygulamasının insan sağlığı açısından bir zarar oluşturmadığını ve güvenle uygulanabileceğini belirtmişlerdir. Daha fazla bilgi için tıkla!
Flor Vernik Nedir?
Florlü vernik diş macunlarında bulunan flor miktarından çok daha yüksek konsantrasyonda flor içeren koyu jel formunda yapılardır. Flor vernik uygulamasındaki en önemli neden diş minesinin çürüklere karşı daha iyi savunma yapmasıdır. Flor vernik çürük önlemede çok iyi rol alsa bile düzenli diş fırçalama ile beraber çürük yapıcı olarak sınıflayacağımız şekerli gıdalar tüketilmediğinde çok daha iyi sonuçlar almamızı sağlar.
Flor vernik tedaviye başlanmadan önce yaşı ve çürük miktarına göre belli aralıklarla yapılması önerilir.
Flor vernik 5 dakikalık bir işlem ile diş yüzeyine sürülerek yapılan bir işlemdir. Çocukların rahatlıkla yaptırabileceği en eğlenceli işlem denebilir. Flor vernik işlemi sonrası florun diş yüzeyinden iç yüzeyine kadar daha etkili olabilmesi için; miniğimizin 30 dakika boyunca su dahil bir gıda tüketmemesini isteriz.
Çocuklarda Florid Uygulaması Ne Zaman Yapılır?
Çocuklarda ilk süt dişi ağızda çıktıktan sonra diş fırçalama alışkanlığı kazandırılması önemlidir. Yüzeyel florid uygulamaları 3 yaşından sonra yapılabilmektedir. Rutin diş hekimi kontrolü sonrasında biz diş hekimleri gerekli görürsek eğer ailelere flor uygulamasını tavsiye ederiz.
Flor Uygulaması Zararlı Mı?
Yüzeyel flor uygulaması yazımızın başlarında da belirttiğimiz gibi asla zararlı bir işlem değildir. Aksine flor diş minemizi koruyan yapı taşımızdır. FDI,ADA ve TDB gibi birliklerde florun yüzel uygulamalarının zararlı sistemik bir etki yaratmayacağını ve kullanılması gerektiğine dair açıklamalar yapmışlardır. Yapılan bir çok akademik çalışmada da yüzeyel flor uygulamasının çürük oluşmunun önüne geçtiği ispatlanmıştır.
Fissür Örtücü
Çocuklarda ve yetişkinlerde azı dişlerin çiğneyici üst yüzeyleri daha girintili ve çıkıntılıdır. Biz klinisyenler bu girinti ve çıkıntılara fit ve fissür deriz. Pit ve fissürler gıda artıklarının birikmesi için en uygun alanlardır. Pit ve fİssurleri küçük çukurcuklar olarak değerlendirecek olursak gıda artıklarının bu bölgelere girmesi ve bakterilerin de etkisiyle dişlerde çürük oluşturması yetersiz ağız hijyeni nedeniylede mümkün hale gelmektedir.
Çoğunlukla diş fırçarının kıl demetlerinin uç kısımları da bu girinti ve çıkıntıları temizlemekte yetersiz kalabilmektedir. Fissür örtücüler sayesinde bu oluk ve küçük çukurcuklar daha sığ bir hale getirilir ve çürük oluşumunun önüne geçilmiş olunur. Daha fazla bilgi için tıkla!
Fissür Örtücü Uygulaması Nedir?
Fissür örtücü işlemi çürük olmayan azı dişlerin çiğneyici yüzeyinin akışkan kıvamda bir dolgu maddesi ile kaplanıp örtülme işlemidir. Böylelikle, dişlerin çiğneyici yüzeyleri diş çürüğüne karşı tamamen korunaklı olması sağlanır. Daha fazla bilgi için tıkla!
Fissür Örtücü Uygulamasının Yapılış Amacı Nedir?
Fissür örtücü işlemi çürük olmayan azı dişlerin çiğneyici yüzeyinin akışkan kıvamda bir dolgu maddesi ile kaplanıp örtülme işlemidir. Böylelikle, dişlerin çiğneyici yüzeyleri diş çürüğüne karşı tamamen korunaklı olması sağlanır. Daha fazla bilgi için tıkla!
Fissür Örtücü Uygulaması Nasıl Yapılır?
Fissür örtücü yapılacak olan diş ya da dişler özel fırçalar ile temizlenir. Sonrasında özel jeller uygulanarak diş yüzeyinin fissür örtücü işlemi için hazır olması sağlanır. Fissür örtücü koyu akışlan formda olduğundan diş yüzeyine uygulanır ve dişin çiğneyici yüzeyine yaydırılır. En son olarak mavi bir ışık kaynağı ile fissür örtücü sertleştirilir. Bu işlem her bir diş için ortalama 2 dakika sürer. Daha fazla bilgi için tıkla!
Fissür Örtücü Uygulaması Kimlere Yapılabilir?
Fissür örtücü işlemi süt dişleri sürmesi tamamlanan tüm çocuklara yapılabilen bir işlemdir. Özellikle 3 yaş süt dişlenmenin bittiği dönemdir. Bu dönem ile beraber yetişkin birinci azı dişinin çıktığı 6 yaş ve ikinci büyük azı dişinin çıktığı 12 yaş fissür örtücü için uygun yaşlardır. Daha fazla bilgi için tıkla!
Fissür Örtücü Uygulaması Anestezi Gerektirir mi?
Fissür örtücü işlemi uygulama sırasında ve sonrasında ağrılı bir işlem değildir. Bu sebeple anestezi yapılmasına ihtiyaç duyulmaz. Fissür örtücü işlemi uygulamasında diş yüzeyinin kuru olması çok önemlidir. Bu sebeple işlem sırasında çocuk ile biz diş hekimlerinin ve pedodontistlerin tam uyum halinde olması önemlidir. Daha fazla bilgi için tıkla!
Fissür Örtücüler Diş Çürükleri İçin Kesin Çözüm müdür?
Diş çürüklerinin oluşmasında ve engellenmesinde fissür örtücüler destekleyici birer tedavidir. Özellikle flor uygulamaları ile beraber uygulandıklarında ağız ortamındaki çürük oranı oldukça az olacaktır. Ancak bunlar ile beraber günlük ağız hijyenine dikkat edilmezse çürük oluşumu fissür örtücü diş yüzeyinde gerçekleşmese bile diğer yüzeylerde ve diğer dişlerde meydana gelebilir. Bu sebeple düzenli diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması çok önem arz eder. Daha fazla bilgi için tıkla!
Fissür Örtücü Hangi Dişlere Yapılır?
Fissür örtücü uygulaması çoğunlukla süt ve daimi azı dişlerine yapılır. Çürük riskinin çok olduğu bazı durumlarda daimi küçük azı dişlerine de yapılabilmektedir.
Süt ve Sürekli Dişlerde Restoratif Tedaviler
İlk süt dişi ağızda çıkmaya başlaması ile miniklere diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalı ve ilerleyen yaşlarında çürük oluşmaması sağlanabilir. 3 yaşına kadar süt dişlerinin tamamı ağız ortamına sürer. Süt dişlerinin tamamını düşmesi 11-12 yaşını bulur ve yerine daimi dişler geçer. Süt dişlerinin yerine daimi dişler gelene kadar olan yolculukta süt dişlerinin çürüseler bile ağızda tutulmaya çalışılması çok önem arz eder. Çünkü süt dişleri çene gelişimi desteklediği gibi daimi dişin sürmesi içinde kılavuzluk yapar.
Süt ve daimi dişlerde restoratif tedaviler sınıflamasına diş travmalarıda girer. Düşme, çarpma yada darbe sonucu yerinden oynayan, avulse olan dişler tekrar ağız ortamında olması gereken şekilde konumlandırılmaya çalışılır. Diş travması sonrası tetanoz aşısı olunması gerekebilmektedir. Travma sonrasında eğer diş tamamen yerinden çıktıysa yani avülse olduysa eğer serum fizyolojik içinde ya da süt içinde diş hekimine getirilmelidir.
Ağrı iletim mekanizması çocuklarda yetişkinlerden farklı işler. Ufak bir çürüğü anlamaları pek mümkün değildir ve yetişkinlerde olduğu gibi sıcak soğuk hassasiyet şikayeti de genelde pek yaşamazlar. Bu sebeple ebeveynler farkında olmadan diş çürüğü çok ilerlediğinde diş hekimine çocuklarını getirirler. Çoğunlukla çocuklar yemek yedikten sonra ağrı yaşadıklarını ailelerine söyler ve diş hekimine ebeveynler başvurur.
Muayene sonrasında gerekli görülür ise röntgen film alınır ve radyolojik olarak dişlerin durumu incelenir. Daha sonrasında çürük yapı, diş yüzeyinden temizlenerek; dolgu, ampütasyon ya da kanal tedavisi ile tekrar sağlığına kavuşturulur. Bazı ileri diş çürüklerinde ise maalesef alltan daimi dişin gelme yaşından önce diş çekimi gerekebilir.
Restoratif diş tedavilerine ihtiyaç duyulmaması için miniklerin şekerli gıdalardan, asitli içeceklerden, abur cubur olarak nitelendirilen tüm gıdalardan uzak durmaları gerektiği gibi düzenli diş fırçalama yapmaları gerekir.
Yer Tutucu Tedavisi
Süt dişlerinin en önemli fonksiyonlarından biri alttan daimi diş gelene kadar olan süreçte daimi dişe kılavuzluk etmekte ve büyüme gelişim ile beraber daimi diş için ideal pozisyonda sürmesini sağlamasıdır. Süt dişinin vaktinden önce kaybedilmesi durumunda çekim boşluğunun diğer dişler tarafından kapanmaması daimi dişin doğru pozisyonda sürmesini kolaylaştırır. Yer kaybı yaşanması durumunda ortodontik tedavi ihtiyacı daha fazla görülmektedir. Bu sebeple erken süt dişi kayıplarında yer tutucuların önemi büyüktür. Daha fazla bilgi için tıkla!
Erken Süt Dişi Kaybı Nedir?
Parmak emme, uzun süre emzik kullanımı, anne sütü yetersiz alınması süt dişlerinde harabiyete sebep olur. Benzer şekilde çürük nedeni ile süt dişlerinde kayıplar yaşanabilir. Vaktinden önce bu sebepler dolayısyla kayıp yaşanan süt dişlerine erken süt dişi kaybı denir. Erken süt dişi kayıplarında ileride ortodontik tedavi ihtiyacının minimal olması için yer tutucular biz diş hekimleri ve pedodontistler tarafından önerilir.
Yer Tutucu Nedir?
Yer tutucu; vaktinden önce kaybedilen süt dişlerin, çekim sonrası boşluklarına yerleştirilen ve arkadaki dişe yuvarlak bir halka ile oturtulup boşluk tarafına doğru küçük teller ile uzatılan ve ağız içine yapıştırılan sabit aparatlardır. Bu bahsedilen yer tutucular sabit yer tutuculardır. Sabit yer tutucular alttan daimi diş geldiğinde ve görevini tamamladığında basit bir işlem ile rahatlıkla çıkartılırlar. Hareketli yer tutucular ise yine ölçü alınarak yapılır ve mümkünse günün 24 saati kullanılması istenir. Hareketli yer tutucular çoklu süt dişi eksikliklerinde yapılması uygun görülen apareylerdir.
Her Süt Dişi Kaybına Yer Tutucu Gerekli midir?
Vaktinden önce kayıp yaşanan tüm süt dişlerinin yerine yer tutucuların yapılması pedodontistler ve diş hekimleri tarafından önerilir. Röntgen ile daimi diş gelimine yakın bir zaman kaldığı gözleniyorsa bu durumda yer tutucu yapılmasına gerek olmaz. Daha fazla bilgi için tıkla!
Yer Tutucu Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Sabit ya da hareketli yer tutucu kullanan miniklerimiz her şeyden önce ağız hijyenlerine çok dikkat etmelidir. İyi ağız hijyeni sağlanmadığı taktirde yeni çürüklerin oluşması kaçınılmaz olacaktır. Hareketli yer tutucularda çok olmasa da bazen damaklarında miniklerin acıtan yerleri olabilmektedir. Böyle bir durum ile karşılaşıldığında hemen hekimine aileler başvurmalı ve küçük bir işlem ile rahatsızlıkları miniklerin giderilmelidir. Yine hareketli yer tutucular yemeklerden sonra çıkarılıp güzelce temizlenmeli, fırçalanmalı ve sonrasında kullanılmaya devam edilmelidir.
